Spis treści
- Lawina w Tatrach i innych górach: aktualny stopień zagrożenia lawinowego (Tatry, Karkonosze, Beskidy, Bieszczady)
- Stopień zagrożenia lawinowego. Co oznaczają poszczególne stopnie?
- Komunikat lawinowy TOPR i GOPR: gdzie sprawdzić aktualne informacje o zagrożeniu?
- Lawina: co to właściwie jest?
- Jak uniknąć lawiny? Zasady bezpieczeństwa w górach
- Co zrobić, gdy schodzi lawina?
- Co robić po lawinie? Jak pomóc innym?
- Bezpieczeństwo w górach – czy znasz podstawowe zasady?
Lawina w Tatrach i innych górach: aktualny stopień zagrożenia lawinowego (Tatry, Karkonosze, Beskidy, Bieszczady)
- Tatry polskie: 3 stopień zagrożenia lawinowego (znaczny)
- Tatry słowackie: 2 stopień zagrożenia lawinowego (umiarkowany)
- Karkonosze: 2 stopień zagrożenia (umiarkowany)
- Bieszczady: 1 stopień zagrożenia (niski)
- Pieniny: brak zagrożenia
- Babia Góra: 2 stopień zagrożenia (umiarkowany)
- Pilsko: brak zagrożenia
- Śnieżnik Kłodzki: brak zagrożenia
Stopień zagrożenia lawinowego. Co oznaczają poszczególne stopnie?
Występowanie lawin można do pewnego stopnia przewidzieć za pomocą specjalnych urządzeń, zwanych geofonami, lub profesjonalnej obserwacji znanych szlaków lawinowych. Na podstawie oceny ryzyka zejścia lawiny ogłasza się w górach różne stopnie zagrożenia lawinowego.
Międzynarodowa skala, używana także w Polsce, wyróżnia 5 stopni zagrożenia lawinowego:
- Stopień 1: niskie zagrożenie lawinowe. Warunki do uprawiania turystyki pieszej i narciarstwa uznaje się za bezpieczne, choć turyści powinni unikać żlebów i depresji.
- Stopień 2: umiarkowane zagrożenie lawinowe. Uznaje się, że poruszanie się po górach w takich warunkach wymaga pewnego doświadczenia.
- Stopień 3: znaczne zagrożenie lawinowe. Zejście lawiny może spowodować nawet pojedynczy człowiek ze znacznej odległości. Turyści nie powinni wypuszczać się poza naturalną granicę lasów lub korzystać z usług profesjonalnego przewodnika górskiego.
- Stopień 4: wysokie zagrożenie lawinowe. Duże lawiny mogą występować samoistnie na stromych stokach. Odradza się wychodzenia w góry, zwłaszcza osobom niedoświadczonym.
- Stopień 5: bardzo wysokie zagrożenie lawinowe. Lawiny mogą występować samoistnie także na stokach o umiarkowanym nachyleniu. Bezwzględnie zaleca się nie wychodzić w góry.
Dokładne instrukcje dotyczące wszystkich stopni zagrożenia lawinowego są dostępne online.
Komunikat lawinowy TOPR i GOPR: gdzie sprawdzić aktualne informacje o zagrożeniu?
- Zagrożenie lawinowe w polskich górach (z wyjątkiem Tatr) monitoruje Górskie Ochotnicze Pogotowie Ratunkowe (GOPR). Aktualna mapa zagrożenia lawinowego GOPR obejmuje Beskidy, Bieszczady, Pieniny i Karkonosze, i jest dostępna online. Można na niej sprawdzić stopień zagrożenia lawinowego np. na Śnieżniku, Pilsku czy Babiej Górze.
- Stopień zagrożenia lawiną w Tatrach monitoruje Tatrzańskie Ochotnicze Pogotowie Ratunkowe (TOPR). Komunikat lawinowy TOPR jest dostępny online, na stronie lawiny.topr.pl można zawsze sprawdzić szczegóły aktualnego komunikatu.
- Tatry słowackie monitorowane są przez Hroską Zachranną Służbę (HZS). Aktualną mapę zagrożenia lawinowego w słowackich Tatrach można sprawdzić online.
Lawina: co to właściwie jest?
Lawina to gwałtowne przemieszczanie się mas śniegu, lodu, skał i ziemi po górskim zboczu. Lawina ma ogromną siłę niszczącą i stanowi wielkie zagrożenie dla ludzi, zwierząt i infrastruktury górskiej.
Poniżej możecie obejrzeć nagranie zejścia lawiny w Kirgistanie:
Dlaczego schodzi lawina? Do zejścia lawiny dochodzi wtedy, gdy zaburzona zostanie kohezja, tzn. równowaga oddziaływań między zalegającym na zboczu góry materiałem a podłożem. Może się tak stać, gdy w krótkim czasie zwiększy się masa materiału np. po opadach śniegu.
Inne czynniki zwiększające prawdopodobieństwo zejścia lawiny:
- Nachylenie podłoża: lawiny schodzą najczęściej ze stromych zboczy o nachyleniu między 25 a 50 stopni, zwłaszcza gładkich, porośniętych tylko trawą
- Duże opady śniegu: jednorazowo powyżej 20 cm
- Opady deszczu: zawsze zwiększają ryzyko zejścia lawiny w górach
- Silny wiatr: grozi oberwaniem nawisów śnieżnych
- Temperatura: duże dobowe wahania temperatur zwiększają ryzyko powstania lawiny; także długotrwałe mrozy poniżej -10 stopni Celsjusza.
Jakie są rodzaje lawin? Wyróżnia się kilka rodzajów lawin w zależności od tego, co dokładnie spada po górskim zboczu.
- Lawina kamienna – skały
- Lawina gruzowa – skały i ziemia
- Lawina błotna – potok błotny
- Lawina gruntowa – śnieg, zwietrzelina i roślinność
- Lawina lodowa – masy lodu
- Lawina śnieżna – powstaje po oberwaniu się masy śniegu. W polskich górach zagrażają głównie lawiny śnieżne
- Deska śnieżna – to rodzaj lawiny śnieżnej. Powstaje, gdy oderwie się warstwa świeżego śniegu, niezwiązanego jeszcze z podłożem, albo nawis śnieżny.
Morskie Oko: lawina na filmie
Poniżej możecie obejrzeć nagranie ukazujące zejście lawiny kamiennej w rejonie Morskiego Oka w październiku 2021 r.
Jak uniknąć lawiny? Zasady bezpieczeństwa w górach
Nawet przy wysokim stopniu zagrożenia lawinowego nie wprowadza się zakazu wędrowania po górach, dlatego bezpieczeństwo turystów ostatecznie zależy od ich własnego zdrowego rozsądku i doświadczenia.
Turyści powinni uważnie śledzić komunikaty dotyczące stopnia zagrożenia lawinowego (zob. wyżej) i unikać terenów zagrożonych zejściem lawiny. O zagrożeniu lawinowym informują tablice (żółto-czarna szachownica), ustawiane przy wejściach na zagrożone szlaki.
Należy zwracać szczególną uwagę na tablice ostrzegawcze np. przy wejściu na szlak z Palenicy Białczańskiej do Morskiego Oka – bardzo popularny wśród turystów i realnie zagrożony lawinami w okresie zimowym.
Planując wycieczkę w góry w okresie zagrożenia lawinowego, należy brać pod uwagę nie tylko aktualne komunikaty lawinowe i pogodowe, ale też nachylenie stoków na wybranej trasie. Im większe nachylenie, tym większe ryzyko zejścia lawiny.
Zestaw lawinowy
Każdy uczestnik wycieczki w góry w okresie zagrożenia lawinowego powinien mieć ze sobą detektor, sondę i łopatkę. To tzw. zestaw lawinowy.
- Detektor umożliwia ratownikom szybkie zlokalizowanie zasypanego turysty. Powinien być nastawiony na wysyłanie sygnału i mieć naładowane baterie.
- Sonda służy do wyszukiwania zasypanych
- Łopatka pozwala uczestnikom wycieczki odkopać innych spod śniegu
W okresie zagrożenia lawinowego zestaw lawinowy można wypożyczyć na godziny lub dzień w większości ośrodków górskich.
Dodatkowym sprzętem, który może okazać się kluczowy w czasie zejścia lawiny, jest tzw. plecak wypornościowy, który zapewnia niemal 90% szans na pozostanie na powierzchni lawiniska.
Dobrze też zainstalować na telefonie aplikację „Ratunek”, która umożliwia szybkie wezwanie pomocy i łatwą lokalizację urządzeń, a wraz z nimi zasypanych turystów. Na wycieczkę warto zabrać ze sobą powerbank, by telefon nie rozładował się w chwili największej potrzeby.
Co zrobić, gdy schodzi lawina?
Należy starać się utrzymać na powierzchni osuwającej się masy śniegu i pozbyć wszelkiego balastu, który mógłby spowodować zasypanie, jak narty, kijki czy deska do snowboardu.
Kiedy lawina, która nas porwała, zatrzyma się, trzeba zamknąć usta i ułożyć ręce przed twarzą, a także wykonywać możliwie zamaszyste ruchy całego ciała, np. kopać. Chodzi o utworzenie wokół siebie przestrzeni w śniegu, umożliwiającej oddychanie (tzw. poduszki powietrznej), a także zapobiegnięcie głębokiemu zasypaniu.
Obserwatorzy powinni zapamiętać miejsce, w którym po raz ostatni widzieli osobę porwaną przez lawinę, a także tor schodzenia lawiny. Te informacje pomogą odszukać zasypanego.
Co robić po lawinie? Jak pomóc innym?
Turyści, którzy uniknęli zasypania przez lawinę, powinni natychmiast wezwać pomoc i przystąpić do poszukiwania zasypanych.
Numery alarmowe w górach:
- Europejski numer ratunkowy: 112
- Numer alarmowy w górach (GOPR i TOPR): 985 albo +48 601 100 300
Jak szukać zasypanych w lawinisku?
Poszukiwanie i odkopywanie zasypanych powinno przebiegać szybko. Zasypani mają ok. 90% szans na przeżycie przez pierwsze 18 minut pod śniegiem. Po 35 minutach szanse spadają do 25%, a dopiero mniej więcej po tym czasie na lawinisko są w stanie przybyć ratownicy. Dlatego nie można zwlekać. Sami uczestnicy wycieczki muszą sami jak najszybciej przystąpić do poszukiwania zasypanych.
Należy przełączyć detektor na szukanie („Search”). Kiedy detektor wykryje sygnał, należy przystąpić do sondowania – nakłuwania lawiniska sondą co ok. 25 cm. Po natrafieniu sondą na zasypanego, należy pozostawić ją w śniegu, by znaczyła miejsce, i zacząć odkopywanie za pomocą łopatki. Odkopanym należy udzielić pierwszej pomocy – jeśli to konieczne.
Źródła: gopr.pl, topr.pl, lawinytopr.pl, lawinoweabc.pl, hzs.sk
Bezpieczeństwo w górach – czy znasz podstawowe zasady?
Najważniejsze zasady bezpiecznej wędrówki po górach. Odpowiadamy na najczęściej zadawane pytania.
Góry przyciągają turystów jak magnes i trudno się dziwić – są piękne i pełne atrakcji, od pięknych zakątków po fascynujące zabytki. Nie wolno jednak zapominać, że góry mogą być niebezpieczne. Należy wędrować po nich, stosując się do kilku zasad i zachowując zdrowy rozsądek. Co należy zabrać na wycieczkę w góry? Jakie są numery alarmowe? Czy można iść w góry z psem? Co oznaczają kolory górskich szlaków? Odpowiadamy na najważniejsze pytania, związane z wędrowaniem po górach.
Jak uniknąć wypadku w górach?
- Sprawdź prognozę pogody i nie wybieraj się na wycieczkę przy niesprzyjających warunkach.
- Zimą zawsze sprawdzaj przed wyruszeniem stopień zagrożenia lawinowego.
- Pamiętaj, że jesienią i zimą dni są krótsze – sprawdź godzinę zachodu słońca i planuj wycieczkę tak, by nie iść przez góry po zmroku.
- Wybierz trasę odpowiednią do swoich umiejętności, kondycji i doświadczenia. Zaplanuj dokładnie marsz i nie rozstawaj się z mapą. Wyrusz wcześnie, by noc nie zastała Cię w trasie.
- Wybierz się na wycieczkę w towarzystwie. Co dwie głowy, to nie jedna.
- Przed wyruszeniem na szlak poinformuj o swojej wyprawie personel schroniska lub hotelu.
Jakie są numery alarmowe do wzywania pomocy w górach?
W Polsce działa zintegrowany system ratownictwa górskiego. Numery, które powinien znać każdy turysta, wybierający się w góry, to:
601 100 300 – numer główny
985 – numer alarmowy
112 – numer ratunkowy
Jakie aplikacje mobilne są najbardziej przydatne w górach?
Ratunek – po uruchomieniu program automatycznie wybiera odpowiedni numer alarmowy (TOPR, GOPR albo MOPR lub WOPR) i przesyła ratownikom dane o lokalizacji telefonu. Dowiedz się więcej na temat tego, jak działa aplikacja Ratunek.
Horská záchranná služba – słowacki odpowiednik polskiego Ratunku.
Mapa Turystyczna – wyznacza najlepsze szlaki w górach, w zależności od potrzeb użytkownika. Podaje też odległości i przewidywany czas marszu.
Traseo – oferuje interaktywne mapy z adnotacjami innych użytkowników i możliwość zakupu map do użycia offline.
Monitor Burz – aplikacja podająca krótkoterminową prognozę pogody.
Polskie Góry – po skierowaniu aparatu na horyzont, program wyświetla nazwy widocznych szczytów.
SkiRaport – informuje o warunkach pogodowych na polskich stokach narciarskich.
Dowiedz się więcej na temat tego, jakie aplikacje na telefon najbardziej przydadzą się w górach.
Co zabrać na wycieczkę w góry?
Warunki pogodowe w górach są różne o każdej porze roku i zmieniają się szybko. Jest jednak kilka rzeczy, które powinien mieć ze sobą i na sobie każdy turysta wybierający się w góry.
Odpowiedni strój – buty za kostkę z grubym bieżnikiem, kurtka przeciwdeszczowa, sweter, nakrycie głowy. Zima także raki na buty i stuptuty chroniące nogawki przed przemoczeniem.
Odpowiedni prowiant – zapas wody, suche zapasy w dostosowane od pory roku (np. latem mięso szybko się psuje). Zimą termos z gorącą zupą lub herbatą może nie tylko wzmocnić ciało, ale i podnieść morale turysty.
Mapa – tradycyjna lub cyfrowa w telefonie, niezbędna do nawigacji.
Apteczka – należy mieć ze sobą przynajmniej podstawowe przybory do opatrywania ran, skaleczeń i otarć, przydać się też może środek przeciwbólowy.
Powerbank – jeśli posługujemy się telefonem do nawigacji, musimy zadbać o to, by urządzenie nie rozładowało się, kiedy akurat będzie najbardziej potrzebne. Zapas energii można przechować w powerbanku.
Latarka – przydatna, jeśli zdarzy nam się zabawić w górach do wieczora.
Kije trekkingowe – bardzo przydatne na trudniejszych szlakach, odciążają kolana zwłaszcza w czasie zejść.
Co oznaczają kolory szlaków górskich?
Szlaki górskie oznaczane są na mapach i w terenie różnymi kolorami. Nie wskazują one jednak – jak uważa wiele osób – poziomu trudności danego szlaku, lecz raczej jego długość i/lub funkcję. Oto objaśnienia poszczególnych kolorów szlaków:
Czerwony – szlak główny, często wiedzie przez najbardziej popularne i atrakcyjne miejsca i szczyty
Niebieski – szlak długodystansowy
Zielony – szlak krótki, ale pełen atrakcyjnych turystycznie miejsc
Żółty – droga dojściowa, np. do schroniska albo łącznikowa między szlakami
Czarny – tak samo jak żółty; oznaczenie rzadko używane
Dowiedz się więcej na temat kolorów oznaczeń szlaków górskich.
Czy można iść w góry z psem?
Można, ale tylko po wyznaczonych szlakach.
W Tatrach to Droga pod Reglami i Dolina Chochołowska, w Beskidach np. Park Krajobrazowy Beskidu Małego i Śląskiego, wPieninach np. Wąwóz Homole,większość szlaków Karkonoskiego Parku Narodowego, szlaki Parku Krajobrazowego Gór Sowich, Jeleniowski Park Krajobrazowy w Górach Świętokrzyskich.
Zapoznaj się z pełną listą szlaków, którymi można się udać w góry z psem.
Dołącz do nas na Facebooku!
Publikujemy najciekawsze artykuły, wydarzenia i konkursy. Jesteśmy tam gdzie nasi czytelnicy!
Kontakt z redakcją
Byłeś świadkiem ważnego zdarzenia? Widziałeś coś interesującego? Zrobiłeś ciekawe zdjęcie lub wideo?
Dzieje się w Polsce i na świecie – czytaj na i.pl
Polecane oferty
kup teraz
ITAKAHotel Mirada Del Mar
Otoczony zielenią i stuletnimi sosnami, położony w…
kup teraz
ITAKAHotel Fariones
Najstarszy hotel na wyspie w zupełnie nowej odsłon…
kup teraz
ITAKAHotel Barceló Margaritas Royal Level
Najnowsza część znanego i lubianego hotelu Barceló…
kup teraz
ITAKAHotel Royal Hideaway Corales Beach
Niepowtarzalny klimat i wyjątkowa atmosfera w jedn…
kup teraz
ITAKAHotel Savoy Palace
Pięknie położony, ze wspaniałym widokiem na Ocean …
kup teraz
ITAKAHotel Secrets Bahía Real Resort & Spa
Tu poczujesz się jak we śnie! Jedyny w swoim rodza…
