Nowelizacja ustawy o pomocy Ukrainie. Co zmienia dla obywateli Ukrainy przybyłych do Polski po wybuchu wojny?

Statystyki ministerstwa, straży granicznej oraz GUS pokazują dane do kwietnia 2022. Na tej podstawie możemy tylko przypuszczać, że aktualnie liczba pracujących Ukraińców lub rejestrujących się po PESEL jest wyższa. Nowe dane pojawią się wkrótce, a jak zapewniają eksperci, kilka najbliższych miesięcy dopiero pozwoli na analizę wpływu migracji z Ukrainy na poziom bezrobocia, zatrudnienie, czy też wydatki na życie, jakie ponoszą Ukraińcy w Polsce.

Prezydent Andrzej Duda 30 czerwca 2022 roku podpisał nowelizację ustawy o pomocy obywatelom Ukrainy w związku z konfliktem zbrojnym na terytorium tego państwa.

Przypomnijmy, że specustawa weszła w życie w trybie pilnym na początku marca 2022 i regulowała m.in.:

• legalny pobyt do 18-mcy,
• możliwość zatrudnienia, rejestracji w PUP, szkoleń — na takich samych zasadach, jak obywatele RP,
• utworzenie Funduszu Pomocy,
• wsparcie budżetowe samorządów, w tym szkół,
• jednorazowe 300 PLN na osobę w rodzinie dla uchodźców z Ukrainy,
• dostęp do NFZ (finansowane z budżetu państwa).

– To przede wszystkim uelastycznienie rynku pracy, większe możliwości korzystania z kursów nauki języka polskiego przez obywateli Ukrainy, a także tworzenie punktów przedszkolnych dla dzieci z Ukrainy. Systemowe rozwiązania mają pomóc naszym wschodnim sąsiadom łatwiej i szybciej odnaleźć się w nowej rzeczywistości w Polsce – powiedziała minister rodziny i polityki społecznej Marlena Maląg.

Nowelizacja to także:

• możliwość objęcia Ukraińców przepisami ustawy bez wymogu bezpośredniego wjazdu na terytorium Rzeczypospolitej Polskiej z terytorium Ukrainy,
• rozszerzenie katalogu podmiotów posiadających dostęp do rejestru obywateli Ukrainy, którym nadano numer PESEL u wojewodów,
• ustanowienie Komendanta Głównego Straży Granicznej organem pełniącym funkcję krajowego punktu kontaktowego do celów wymiany z innymi państwami UE informacji dotyczących osób korzystających z ochrony czasowej,
• wprowadzenie zasady, że wniosek o świadczenie pieniężne 40 zł na zakwaterowanie i wyżywienie składa się w terminie miesiąca od ostatniego dnia okresu objętego wnioskiem.

Tu zapoznasz się z aktualną treścią Ustawy z dnia 8 czerwca 2022 r. o zmianie ustawy o pomocy obywatelom Ukrainy w związku z konfliktem zbrojnym na terytorium tego państwa oraz niektórych innych ustaw.

Jak wynika z danych GUS, Ukraińcy w pierwszym kwartale br. przekroczyli granicę z Polską 4,1 mln razy, podczas gdy rok wcześniej 1,4 mln razy.

– W wynikach za pierwszy kwartał przebija się już efekt wojny i zwiększonych przekroczeń granicy. Jednak ten efekt wyraźnie pokaże się dopiero w kolejnych kwartałach. Tendencja jest wzrostowa, zarówno jeżeli chodzi o przekroczenia granicy, jak i wydatki Ukraińców. Te ostatnie wzrosły o niemal 43 proc. i zbliżyły się do 650 mln zł. To jednak nadal dwuipółkrotnie mniej niż przed pandemią – komentuje Krzysztof Inglot, założyciel Personnel Service i ekspert ds. rynku pracy.

Od 15 marca tego roku pracodawcy poinformowali o zatrudnieniu ponad 270 tys. obywateli Ukrainy. Zdecydowaną większość z nich – 194 tys. – stanowią kobiety.

W maju oraz w czerwcu najwięcej osób znalazło zatrudnienie w województwach:

• mazowieckim,
• dolnośląskim,
• łódzkim,
• wielkopolskim.

Komunikat MRiPS z 2 lipca 2022 informuje, że obywatele Ukrainy pracują głównie:

• w przetwórstwie przemysłowym,
• transporcie,
• gospodarce magazynowej,
• w działalności związanej z zakwaterowaniem i usługami gastronomicznymi,
• w rolnictwie,
• w budownictwie.

Wśród zgłoszeń od pracodawców są również powiadomienia o zatrudnieniu w zawodach lekarza, pielęgniarki, opiekuna osoby starszej i pomocniczego personelu medycznego.

Obecnie, szczególnie w przypadku osób, które przybyły do Polski po 24 lutego, w wyniku działań wojennych, zatrudnienie obywateli Ukrainy jest bardzo proste. Specustawa ograniczyła formalności do minimum. Więcej o tym, jak zatrudnić osobę z Ukrainy, gdzie wystawić ogłoszenie lub w jaki sposób pomóc uchodźcom znaleźć pracę, pisaliśmy tutaj:

Dane Straży Granicznej podsumowujące okres od 24 lutego do 31 marca br. wskazują, że granicę z Polską przekroczyło 2,39 mln osób uciekających przez wojną. Jak natomiast podaje MSWiA, tylko w pierwszym miesiącu wojny w Polsce ponad 700 tys. osób zgłosiło się w rejestrze PESEL.

Ma to swoje przełożenie na dane dotyczące wydatków Ukraińców w Polsce, które w pierwszym kwartale 2022 r. wyniosły 647,2 mln zł, zatem o 194 mln zł więcej niż rok wcześniej.

Eksperci Personnel Service wskazują, że efekt wojny i napływu uchodźców do Polski w wydatkach zobaczymy dopiero w kolejnych kwartałach.